Loading...
 

Nazewnictwo polimerów

\( Międzynarodowa \) \( Unia \) \( Chemii \) \( Czystej \) \( i \) \( Stosowanej \) (IUPAC) oraz \( Chemical \) \( Abstracts \) \( Service \) zalecają stosowanie poniższych zasad w celu nazewnictwa polimerów i opisu ich struktur chemicznych. Natomiast szczegółowe zasady nazewnictwa można znaleźć w IUPAC Purple Book(external link).

Polimer jest substancją złożoną (mieszaniną) z makrocząsteczek, które nie mają całkowicie jednorodnych struktur. W tej samej próbce makrocząsteczki mogą różnić się od siebie długością łańcucha, układem strukturalnym związanym z występowaniem nieregularności w orientacji monomerów, grupach końcowych oraz w lokalizacji i długościach dowolnych rozgałęzień. Dlatego, nazewnictwo polimerów zazwyczaj stosuje się do struktur wyidealizowanych, w których mniejsze nieprawidłowości strukturalne są ignorowane.

Polimery nazywa się stosując nazewnictwo oparte na nazwach monomerów (gdy monomer można zidentyfikować) albo na budowie chemicznej polimeru (przy udowodnionej strukturze chemicznej polimeru). Jednakże, bez względu na zastosowaną metodę nazewnictwa, wszystkie nazwy polimerów zaczynają się od przedrostka poli, po którym umieszcza się pozostałą część nazwy polimeru (tj. poli...). Nawiasy stosuje się w kolejności: \( \{ [()]\} \). Jeżeli nazwa jest jednowyrazowa i nie zawiera lokantów (tj. liczb porządkowych lub liter greckich wskazujących na położenie podstawnika lub grupy funkcyjnej) wówczas znaki zamykające można ominąć. W sytuacji niejednoznacznego odczytu nazwy znaki zamykające należy użyć; np. poli(chloroetylen) jest polimerem, a polichloroetylen może oznaczać podstawioną wielokrotnie cząsteczkę etenu ( Rys. A ). Grupy końcowe polimeru oznacza się za pomocą liter greckich, tj. \( \alpha \)- (dla lewej grupy końcowej) i ω- (dla prawej grupy końcowej), jak np. \( \alpha \)-chloro-ω-hydroksy-polistyren ( Rys. B ). Jeżeli nazwa polimeru może zostać odczytana dwuznacznie to w pierwszej kolejności należy podać nazwę klasy polimerów, po której wstawia się dwukropek i podaje nazwę monomeru ( Rys. C ).

Przykłady stosowania zasad w nazewnictwie polimerów.
Rysunek 1: Przykłady stosowania zasad w nazewnictwie polimerów.


Homopolimery nazywa się zapisując nazwę monomeru po przedrostku poli. Monomery nazwa się stosując nazwy systematyczne (IUPAC) lub nazwy zwyczajowe ( Rys. 2 ).

Nazewnictwo przykładowych homopolimerów.
Rysunek 2: Nazewnictwo przykładowych homopolimerów.


Kopolimery nazywa się podając nazwy monomerów wchodzących w skład polimeru. Nazwy poszczególnych monomerów oddziela się łącznikami zapisanymi kursywą definiującymi sposób, w jaki monomery łączą się ze sobą w łańcuchu polimeru ( Rys. 3 ). Na przykład, jeżeli dwa typy monomerów A i B tworzą kopolimer statystyczny to nazwa takiego polimeru ma postać: poli(A \( -stat- \)B). IUPAC zaleca alfabetyzację nazw monomerów podawanych w nazwie kopolimeru, za wyjątkiem przypadków, gdy musi być ustalona kolejność monomerów.

Stosowane łączniki i nazewnictwo kopolimerów.
Rysunek 3: Stosowane łączniki i nazewnictwo kopolimerów.


Nieliniowe polimery nazywa się podając nazwy monomerów wchodzących w skład polimeru. Nazwy poszczególnych monomerów poprzedzone są przedrostkami zapisanymi kursywą, które definiują strukturę, jaką tworzą dane monomery w łańcuchu polimeru. Rys. 4 podaje stosowane przedrostki określające polimery rozgałęzione, grzebieniowe, cykliczne, szczepione, sieciowe i gwiezdne, a także zespoły polimerów, takie jak przenikające się i pół-przenikające się sieci polimerowe, mieszaniny polimerów i kompleksy polimer-polimer.

Stosowane przedrostki i nazewnictwo kopolimerów.
Rysunek 4: Stosowane przedrostki i nazewnictwo kopolimerów.


Pełną nazwę łańcuchowego kopolimeru nieregularnego (złożonego z makrocząsteczek nieregularnych) tworzy się przez podanie nazw poszczególnych monomerów w kolejności alfabetycznej, które to nazwy oddziela się od siebie znakiem ukośnika ( Rys. 5 ) [1], [2], [3].

Przykłady nazewnictwa dla jednołańcuchowych polimerów nieregularnych.
Rysunek 5: Przykłady nazewnictwa dla jednołańcuchowych polimerów nieregularnych.

Ostatnio zmieniona Piątek 05 z Luty, 2021 15:25:39 UTC Autor: Edyta Proniewicz
Zaloguj się/Zarejestruj w OPEN AGH e-podręczniki
Czy masz już hasło?

Hasło powinno mieć przynajmniej 8 znaków, litery i cyfry oraz co najmniej jeden znak specjalny.

Przypominanie hasła

Wprowadź swój adres e-mail, abyśmy mogli przesłać Ci informację o nowym haśle.
Dziękujemy za rejestrację!
Na wskazany w rejestracji adres został wysłany e-mail z linkiem aktywacyjnym.
Wprowadzone hasło/login są błędne.